Honden herhalen gedrag dat iets oplevert. Daarom kunnen beloningen nuttig zijn om je hond iets aan te leren.
Elke hondeneigenaar beloont zijn hond, hetzij bewust, hetzij onbewust. Je geeft je hond weleens wat lekkers, bijvoorbeeld wanneer je vindt dat hij dat verdient of gewoon omdat je hem graag eens verwent. Belonen kan heel nuttig zijn om bepaald gedrag aan te leren. Er zijn verschillende manieren om je hond te belonen.
Wat is een beloning?
Een beloning is alleen een beloning wanneer je hond die ervaart als zodanig. Dat klinkt logisch, maar dat is het niet altijd. Er zijn situaties waarin we denken dat we een hond belonen, maar dat eigenlijk niet doen. Geaaid worden is bijvoorbeeld niet voor elke hond een beloning. Wanneer je een hond aait, kijk dan goed naar zijn reactie. Het over zijn kop aaien van je hond kan als storend worden ervaren, vooral tijdens de training. Door goed naar een hond te kijken, kun je subtiele communicatiesignalen herkennen, zoals wegkijken of een vermijdende reactie op een aai over de kop. Er zijn ook situaties waarin een hond wordt beloond zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Bijvoorbeeld wanneer een hond opspringt en we tegen hem praten of hem aanraken. De hond kan deze aandacht ervaren als een beloning, terwijl we vaak juist willen dat de hond minder opspringt. Dat brengt ons bij een belangrijk aspect: wat gebeurt er wanneer de hond een bepaalde reactie op zijn gedrag ervaart als een beloning?
“Niet alles wat wij als beloning zien, wordt door je hond ook zo ervaren”
Het effect van een beloning
Gedrag dat je aandacht geeft, groeit. Let op: het gaat hier om gedrag, dus niet om emoties. Hondenbaasjes denken vaak dat een angstige of onzekere hond banger wordt wanneer je hem aandacht geeft. Dat is niet waar. Een hond wordt niet banger door steun te krijgen in een situatie die spannend voor hem is. Integendeel, steun kan juist helpen. Emoties en gedrag moeten we dus echt onderscheiden. Hoewel ze elkaar beïnvloeden, heeft belonen een ander effect op emoties dan op gedrag.
We gaan hier verder in op het effect van belonen, specifiek op het gedrag van de hond. Bij gedrag werkt het als volgt: het gedrag neemt toe als het in de ogen van de hond iets oplevert. Dat maakt het voor je hond de moeite waard om dit gedrag te herhalen. Als het gedrag hem niets oplevert, zal hij ermee stoppen. Indien je hond gedrag vertoont waar jij niet blij mee bent, is het belangrijk om te achterhalen wat het hem oplevert. Wat zorgt ervoor dat je hond succes ervaart met zijn gedrag, waardoor hij er niet vanzelf mee stopt?
(On)bewust belonen
Beloon gewenst gedrag bewust en besef dat je hond de beloning ook écht als zodanig moet ervaren. Alleen dan zal het gedrag toenemen. Vaak ben je je er niet van bewust dat je hond beloond wordt voor zijn gedrag. Dit kan het geval zijn in de volgende situaties:
• Wanneer je hond vanuit zijn huis of tuin naar de postbode of voorbijgangers blaft. Hij denkt dat zij vertrekken doordat hij geblaft heeft, terwijl ze gewoon verder liepen. Ook als hij niet had geblaft, waren ze weggegaan. Maar in zijn beleving was het blaffen succesvol en dus zal hij het de volgende keer opnieuw doen.
• Als er sprake is van zelfbelonend gedrag. Dit is gedrag dat de hond als prettig ervaart, zonder dat er een externe beloning (zoals een snoepje of aandacht) aan te pas komt. De beloning zit dus in het gedrag zelf. Het is als eigenaar goed om te begrijpen waarom je hond dit gedrag blijft vertonen en dat het dus niet zal afnemen door het te negeren Denk aan graven in de tuin of het najagen van de kat van de buren.
• Andere mensen kunnen (vaak onbewust) gedrag van jouw hond belonen door op een manier te reageren die de hond als belonend ervaart. Bijvoorbeeld door hem aandacht te geven wanneer hij opspringt.
Voor elk soort gedrag is er een geschikte manier om ermee om te gaan of het via training te verminderen.
Wil je meer leren over het gebruik van beloningen voor het verbeteren van gedrag van je hond? Klik hier.
Tekst en foto’s: Judith Fick
Judith Fick van Hondentaak.nl is gediplomeerd en geaccrediteerd hondengedragstherapeute en werkt met moderne trainingsmethodes. Meer over hondengedrag en -training: www.hondentaak.nl.
