Ademhalingsproblemen bij kortsnuitige honden

Foto’s: Shutterstock – Tekst: Britt Sijtsma

Een hijgende Franse buldog. Een snurkend mopshondje. Het oogt wellicht schattig, maar kan duiden op het Brachycefaal Obstructief Syndroom (BOS). Dit is een verzamelnaam voor luchtweg­aandoeningen die voornamelijk voorkomen bij kortsnuitige honden. Wat het syndroom precies inhoudt en hoe ernstig de gevolgen kunnen zijn, legt dierenarts Kiki Vleeschouwers uit.

Een hond met BOS verkeert in meer of mindere mate continu in ademnood’, legt dierenarts Kiki Vleeschouwers uit. ‘De letter B in BOS verwijst naar brachycephale rassen, ofwel: kortsnuitige honden. Het syndroom komt namelijk vooral voor bij rassen als de Franse en Engelse buldog, de mopshond en soms ook bij de Pekinees, shih tzu en aanverwanten. Door hun extreem kort gefokte hondensnoetjes is er bij deze honden vaak niet genoeg ruimte voor een goedwerkend ademhalingsstelsel, waardoor er obstructies in de luchtwegen ontstaan. Dat kan in sommige gevallen leiden tot ernstige benauwdheid.’

Tekst gaat verder onder foto.

Te kleine neusgaten
BOS bestaat uit één of een combinatie van meerdere afwijkingen tezamen. Veel honden met BOS hebben bijvoorbeeld te kleine neusgaten. Hoeveel last het dier daarvan heeft, kun je nabootsen door je flink in te spannen met een verstopte neus. Je merkt al snel: dit hou je niet lang vol. ‘Het is een voorbeeld van hoe een BOS-patiënt zich continu voelt’, legt de dierenarts uit. ‘Sommige baasjes zijn niet bekend met het syndroom en vinden het schattig dat hun hond snurkt of knort, terwijl hij eigenlijk met veel moeite naar adem hapt.’

Ruimtegebrek
Een andere afwijking die veel voorkomt bij BOS-patiënten is een te lang zacht gehemelte. Ofwel: een te lange huig. ‘In zo’n geval wordt het zachte gehemelte tijdens het ademhalen achterin de keel gezogen. De huig blokkeert bij iedere in- en ademhaling de toegang van de luchtpijp.’ Er zijn ook honden die last hebben van uitpuilende sacculi. ‘Deze twee uitstulpingen puilen door ruimtegebrek in het strottenhoofd naar binnen en zorgen daardoor voor een ernstige obstructie van de luchtwegen. Dat het dier het hierdoor flink benauwd krijgt, zie je aan een overdreven activiteit van de borstkas en buikspieren tijdens het ademen.’ 

Tekst gaat verder onder afbeeldingen

Buiten adem
Een hond met BOS kan dus opvallen door zijn gesnurk of geknor en/of een diep op-en-neer gaande borstkas en buik, maar er zijn meer symptomen. ‘Je merkt het ook aan je viervoeter na inspannende activiteiten. Sommige patiënten zijn na een korte wandeling al doodop. Pas na de diagnose ontdekken veel baasjes dat hun viervoeter niet per se een slechte conditie heeft, maar alle energie altijd verspilde aan zijn ademhaling.’

Hitte-intolerant 
Behalve een benauwd en verstikkend gevoel is het hebben van BOS om meer redenen erg vervelend voor een hond en kan het zelfs gevaarlijk zijn. Dieren met dit syndroom zijn namelijk hitte-intolerant. ‘Wat wij ervaren als een zielige zomer, voelt voor veel brachycephale rassen als een hittegolf. Honden hebben geen zweetklieren in hun huid zoals mensen, maar raken overtollige warmte vooral kwijt via hun ademhaling. Alleen is hijgen voor honden met BOS extreem moeilijk. Krijgen de dieren het te warm, dan zwellen hun slijmvliezen door het overdreven hijgen, met als gevolg dat ze het nóg benauwder krijgen. Het geforceerde ademhalen maakt het lichaam namelijk nog warmer en daardoor ligt oververhitting op de loer.’ 
Zorg er daarom altijd voor dat een BOS-patiënt in een koele omgeving zit en bied wanneer nodig een koelmatje aan of doe de hond een koelhalsband om. ‘En blijf binnen op warme dagen, want voor een hond met BOS voelt het soms op een zonnige lentedag al alsof hij topsport uitvoert met een strakke, dikke sjaal om zijn neus en snuit.’ 

Diagnose stellen
Wie vermoedt dat zijn hond BOS heeft, kan het beste naar de dierenarts gaan voor een diagnose. ‘Een dokter ziet meteen of bijvoorbeeld de neusgaten van een hond te nauw zijn. In zo’n geval komen er vaak belletjes schuim uit, omdat het dier zoveel moeite moet doen om te ademen. Een ander symptoom waar ik als dierenarts op let, is overmatige slijmproductie, waarbij een hond regelmatig slijm uitbraakt of juist inslikt met als gevolg maag- en darmproblemen. Ook wordt er natuurlijk gekeken naar de ademhaling van een patiënt. Met een laryngoscoop wordt onderzocht of er sprake is van een te lang zacht gehemelte of uitpuilende sacculi. Zo’n onderzoek vindt meestal onder verdoving plaats.’

Schrijnende gevallen
In haar praktijk komt dierenarts Kiki Vleeschouwer vaak schrijnende gevallen tegen. ‘Het is heel triest om te zien dat sommige dieren lijden onder de extreme uiterlijke kenmerken waar ze op worden gefokt. Negen van de tien keer zijn het brachycephale rassen die ernstige anatomische afwijkingen van de luchtwegen vertonen. In de loop der jaren heb ik de diagnose steeds vaker moeten stellen. Inmiddels zie ik wekelijks patiënten met BOS, met lichte tot soms zeer ernstige afwijkingen. Gelukkig gelden er in Nederland sinds maart 2019 strenge regels voor het fokken van kortsnuitige rassen. Ik denk dat hiermee een hoop leed kan worden voorkomen, voor zowel het dier zelf als voor de baasjes.’ 

Op de operatietafel
Wat er tegen BOS te doen is, is per individu verschillend. Dierenarts Kiki: ‘Het ene hondje is al geholpen met tijdelijke onstekingsremmers om de slijmvliezen te ontzwellen, waardoor er meer ruimte in de luchtpijp ontstaat. Bij een ander worden de neusgaten iets groter gemaakt. Er zijn ook patiënten die niet ontkomen aan grote chirurgische ingrepen. Denk hierbij aan het inkorten van dat te lange zachte gehemelte of het verwijderen van de uitpuilende sacculi. In heel ernstige gevallen moeten er zelfs meerdere herstelingrepen bij één patiënt worden uitgevoerd. Soms wordt het tijdens een operatie pas duidelijk dat de situatie veel erger is dan werd gedacht en moet de behandeling worden aangepast.’ 
Zo’n operatie moet door baasjes overigens niet onderschat worden, waarschuwt de dierenarts. ‘Tijdens de recovery kunnen er complicaties ontstaan, omdat de tracheatube die tijdens de operatie is gebruikt uit de luchtpijp wordt gehaald. Door tijdelijke zwellingen krijgt een BOS-patiënt opnieuw problemen met zijn ademhaling. Als het goed is voor de laatste keer, want na de behandeling merken zowel de hond als het baasje een wereld van verschil!’

Beter voorkomen dan genezen
De grote vraag is hoe BOS voorkomen kan worden. Het antwoord is inge­wikkeld en daarnaast ligt het onderwerp ook gevoelig bij voor- en tegenstanders van de brachycephale rassen. Ligt de schuld bij de grote vraag van honden­liefhebbers die dol zijn op kortsnoetjes? Of gaan juist de fokkers te ver? Feit is dat de regelgeving steeds strenger wordt als het gaat over het fokken van dieren die last hebben van hun uiterlijk. In Nederland zijn er duidelijke regels: viervoeters met een snuit korter dan de helft van hun schedel mogen niet meer gefokt worden. Fokkers die zich hier niet aan houden, worden gewaarschuwd en krijgen bij herhaling flinke boetes. Daarnaast probeert de Nederlandse overheid toekomstige baasjes met een voorlichtingsfilm te ontmoedigen om een kortsnuit te kopen. In België is tot dusver nog geen fokverbod voor brachycephale rassen met extreem korte snuiten. 

Bewustzijn
Komt het Brachycefaal Obstructief Syndroom nu echt alleen voor bij kortsnoetjes? ‘Nee’, antwoordt dierenarts Kiki. ‘Ook een langsnuithond kan BOS-symptomen hebben, bijvoorbeeld de reverse sneeze, maar dat is vrij zeldzaam. Het zijn echt met name de brachycephaalrassen die last van deze ademhalingsproblemen hebben en er zelfs aan sterven. Mocht je overwegen om een kortsnoetje aan te schaffen, dan raad ik daarom echt aan om je vooraf goed in te lezen. Het is erg verdrietig om te zien hoe benauwd sommige BOS-patiënten het hebben, maar ook hoe machteloos en schuldig hun baasjes zich voelen terwijl al dat leed voorkomen kan worden. Daarnaast kost een eventuele hersteloperatie natuurlijk ook een hoop geld. Wees je hier sterk van bewust.’