Artrose is een veel voorkomende gewrichtsaandoening die de beweeglijkheid beïnvloedt. Hoewel we vaak denken dat dit alleen oudere viervoeters treft, zijn ook jonge honden er gevoelig voor. ‘Gelukkig zijn er tal van zaken waarop we kunnen letten om onze trouwe metgezel zo soepel mogelijk richting zijn pensioen te laten wandelen’, bevestigt dierenarts Kiki Vleeschouwers.
Vorming van nieuw been
WOEF: Laten we beginnen bij het begin: wat is artrose precies?
KIKI VLEESCHOUWERS: ‘Artrose is een aandoening waarbij er zogenaamde nieuwbeenvorming plaatsvindt wanneer een gewricht instabiel is. Hoewel het lichaam op die manier probeert om opnieuw meer stabiliteit te creëren, werkt deze oplossing op lange termijn averechts. Het nieuw aangemaakte been gaat er namelijk voor zorgen dat de hond minder soepel kan bewegen, omdat het niet meer de nodige range of movement heeft. Hierdoor gaat de hond niet alleen stijfheid maar mogelijk ook pijn ervaren. Deze symptomen gaan ervoor zorgen dat honden anders gaan bewegen en zo mogelijk andere gewrichten gaan overbelasten. Ook hier kan het kraakbeen beschadigd worden, waardoor het aanmaakproces van nieuw been op gang komt en er zo nog meer artrose ontstaat.’
WOEF: Welke gewrichten zijn het meest vatbaar voor artrose?
KIKI: ‘Artrose kan op verschillende plaatsen in het lichaam voorkomen, waarbij de ellebogen en heupen toch de belangrijkste aandachtstrekkers zijn. Maar ook in de schouders, knieën, nek- en rugwervels kan dit proces optreden. Belangrijk om weten is ook dat artrose niets te maken heeft met ouderdom. Uiteraard komt deze aandoening vaker voor bij honden op leeftijd, omdat hun gewrichten al heel wat doorstaan hebben, hun spieren gaan verslappen en er slijtage opgtreedt. Hoe dan ook komt artrose altijd voor van zodra er sprake is van een instabiel gewricht, iets wat op elke leeftijd kan voorvallen.’
Diagnose
WOEF: Zijn bepaalde hondenrassen gevoeliger voor artrose?
KIKI: ‘Het zijn vaker de grotere rassen die ermee geconfronteerd worden, wat enigszins logisch is. Deze honden zijn vaak actiever dan hun kleinere soortgenoten. Het zijn ook deze viervoeters die langere wandelingen doen en agility of een andere sport beoefenen, waardoor ze sneller artrosevorming hebben.’ Maar ook kleinere viervoeters kunnen last krijgen van de gewrichten. Door hun lengte en lager activiteitsniveau zijn ze immers sneller geneigd om overgewicht te ontwikkelen, wat de gewrichten ook extra belast. Daarnaast heb je nog de hondenrassen die een uitgebreide genetische problematiek met zich meedragen in de gewrichten, zoals heup- en elleboogdysplasie. Deze genetische achtergrond zorgt ervoor dat ze meer aanleg hebben om artrose te ontwikkelen.’
WOEF: Hoe kan je artrose herkennen?
KIKI: ‘Eigenaars hebben pas door dat hun hond artrose heeft wanneer het in een gevorderd stadium is. Honden die last hebben van hun gewrichten gaan vaak op een andere manier lopen en dit om de getroffen locatie te ontlasten. Ze gaan ook een andere positie aannemen wanneer ze gaan liggen. Het zijn deze gedragingen die eigenaars mogelijk opmerken. Ook moeizamer op en af de trappen lopen, of minder vaak en minder snel achter een bal rennen, kan een indicatie zijn dat er iets aan de hand is. Zo wordt in de auto springen ook moeilijker, terwijl uitglijden op een gladde vloer eveneens een aanwijzing kan zijn dat de gewrichten niet optimaal functioneren. Als deze zaken onopgemerkt voorbijgaan, dan gaan honden over tot manken. In dit stadium valt het op dat de aangetaste gewrichten ook dikker en warmer aanvoelen, zeker wanneer er sprake is van een ontstekingsreactie. Bij de vergevorderde artrose gaat het zelfs niet meer lukken om het gewricht te buigen of volledig te strekken.’
WOEF: Hoe kan de dierenarts artrose vaststellen?
KIKI: ‘De diagnose wordt gesteld op basis van de klachten en het klinisch onderzoek van de gewrichten. Bij jonge honden gaan we sneller gebruikmaken van radiografie om te kijken wat er precies aan de hand is. Indien er sprake is van gewrichtsinstabiliteit, kunnen we eventueel chirurgisch ingrijpen om erger te voorkomen. Bij heupdysplasie kunnen we bijvoorbeeld, afhankelijk van de leeftijd, het gewicht en de mate van artrose, de heupkom en -kop met een chirurgische ingreep weer beter op elkaar laten aansluiten. Lukt dit niet, dan kan een prothese nog een optie zijn. Hetzelfde geldt bij elleboogdysplasie. Hoe dan ook zorgen deze ingrepen ervoor dat artrose zich opnieuw zal ontwikkelen, zij het in een veel latere levensfase. Voor oudere honden is een operatie niet de ideale oplossing.
Ondersteuning
WOEF: Kan de ontwikkeling van artrose voorkomen worden?
KIKI: ‘Er zijn verschillende manieren om de vorming van artrose te voorkomen of te verminderen. Zo is het gewicht van de hond een belangrijk aandachtspunt. Wanneer er sprake is van overgewicht, gaan we ervoor zorgen dat dit op een verantwoorde wijze aangepakt wordt. Vooral bij grote rassen is het belangrijk om jonge honden niet te veel te belasten in de eerste levensmaanden en -jaren. In het geval van de hele grote hondenrassen zijn de gewrichten pas volledig gevormd op een leeftijd van 18 maanden, wat betekent dat ze best geen te gekke sprongen moeten maken voordat ze 1,5 jaar zijn. Ook hier is het belangrijk om op het gewicht te letten. Verder zijn trappenlopen, hondensporten en andere intense activiteiten op jonge leeftijd af te raden, omdat ze letterlijk en figuurlijk een enorme impact kunnen hebben op de gewrichten. Daarnaast is voeding belangrijk. Vaak krijgen jonge honden te lang puppyvoeding geserveerd, waardoor er een onbalans ontstaat van de nodige stoffen om het lichaam correct te laten ontwikkelen. Tijdig van voeding veranderen levert op dit vlak voordelen op.’
WOEF: Hoe wordt artrose behandeld?
KIKI: ‘Stel dat de hond toch artrose krijgt, al dan niet op oudere leeftijd, dan zijn er bepaalde behandelingen mogelijk om alles wat draaglijker te maken. Er is niet één specifieke behandeling die alle problemen oplost, al kan een combinatie van hulpmiddelen alles wat draaglijker maken. In eerste instantie is het belangrijk dat de hond blijft bewegen, zij het op een aangepast tempo. Op die manier behoudt de viervoeter spieren zodat alle bewegingskracht niet op zijn gewrichten belandt. Daarnaast is hydrotherapie een aanrader om de spieren soepel en krachtig te houden. Belangrijk hierbij is dat de hond gewend is aan water. Het is daarom goed om een hond op jonge leeftijd vertrouwd te maken met water. Op die manier voorkom je onnodige stress wanneer hij hydrotherapie nodig heeft. Fysiotherapie, osteopathie en acupunctuur zijn ook methoden om de spieren en gewrichten aan te pakken.’
WOEF: En wat met voedingssupplementen?
KIKI: ‘Voedingssupplementen kunnen vooral in het beginstadium ondersteuning bieden. Maar eens er sprake is van artrose, moet je er geen wonderen van verwachten. Verder kan je honden met artrose ook ondersteunen door hen te helpen. Zo kan een loopplank helpen om hem in de auto te helpen. Er zijn ook harnasjes die je kunt gebruiken om de hond te ondersteunen om de trap op en af te lopen. Buggy’s kunnen de hond naar locaties brengen waar hij te voet niet meer geraakt. Het biedt hem nog de kans om volop te snuffelen en zo mentale stimulansen te krijgen. Tot slot zijn er pijnstillers en ontstekingsremmers die verlichtend werken, al gaan die bij langdurig gebruik ook een impact hebben op de nieren en het maagdarmstelsel. Een middel dat sinds enkele jaren op de markt is en goed werkt is Librela. Deze vloeistof wordt toegediend via inspuiting, waarna de hond gedurende een periode pijnvrij kan bewegen. Maar het is geen geneesmiddel. In dat opzicht blijft voorkomen dus beter dan genezen.’
Tekst: Annick Hus
Foto’s: Shutterstock
