OORSPRONG
Het klimaat in Australië is altijd een van extremen geweest. Het is dan ook niet verwonderlijk dat men down under op zoek ging naar een net zo extreem hondenras dat moeiteloos het hoofd moest bieden aan deze harde levensomstandigheden. Al snel kwam men erachter dat deze superhond nog niet bestond. Er zat dus niets anders op dan deze hond der honden zelf in het leven te roepen. Het resultaat moest een hond zijn die niet alleen goed kan gedijen onder de bloedhete zon, maar ook uitblinkt in het hoeden van vee. De hond moest niet te luid blaffen tijdens het werk en een grote mate van zelfstandigheid hebben. Tijd om God te spelen, dacht de mens. En zo geschiedde…
Er waren wel meerdere “goden” die aantraden en door middel van kruisingen tot de ideale Australische werkhond wilden komen, maar de meest verdienstelijke poging was die van Thomas Hall. Hij importeerde kortharige herdershonden, Northumberland blue merle drovers dogs, en kruiste deze met de dingo, een inheems hondenras dat gewend was aan het Australische klimaat. De hond die uit dit gearrangeerde huwelijk geboren werd, ging met de naam blue heeler door het leven. Hoewel Thomas Hall geslaagd was in zijn opzet, kwamen zijn blue heelers nooit verder dan zijn eigen erf. Thomas Hall was immers een grootgrondbezitter en verdiende de kost als veehouder. Hij zag het als een belangrijk concurrentievoordeel om met dit unieke hondenras te werken. Geen haar op zijn hoofd dus dat erover nadacht om zijn geheime “recept” met anderen te delen. De wereld moest daarom wachten tot na zijn dood in 1870 om zijn uitzonderlijke creatie te aanschouwen.
Maar na zijn dood ging het snel. Thomas Hall was nog niet begraven of zijn landgoed en honden gingen onder de hamer. Door de veiling werden zijn blue heelers plots verspreid over het hele continent. Het duurde niet lang voordat ook andere fokkers dit unieke hondenras opmerkten. Ze zagen hoe moedig, snel en kordaat de blue heeler omging met het vee. Maar de methode die de hond daarvoor gebruikte, in de hielen van de runderen bijten, was verouderd. Daarom verfijnden ze Thomas Halls recept en voegden er een vleugje dalmatiër aan toe. Het hondenras werd daardoor iets zachtaardiger, waardoor zijn compacte lichaamsbouw iets verloren ging. Maar dat neveneffect werd vlug bijgestuurd door de inmenging van de kelpie. En daarmee was de Australian cattle dog geboren. Hoewel deze hond enigszins afwijkt van de blue heelers van Thomas Hall, zal niemand ontkennen dat het toch deze laatste was die de grondlegger is van de Australian cattle dog, zoals wij hem vandaag kennen.
RASKENMERKEN
Alle Australian cattle dogs zijn bij de geboorte vrijwel volledig wit. Maar die kleur verandert al vrij snel. De Australian cattle dog bestaat in twee verschillende vachtkleuren: rood en blauw. In de volksmond wordt op basis van deze kleuren vaak kortweg gesproken over de red heeler en de blue heeler. Verder kan in beide gevallen nog onderscheid worden gemaakt tussen de speckled vacht en de mottled vacht. Bij een speckled vacht steken witte haartjes willekeurig boven de zwarte of rode vacht uit. Bij een mottled vacht komen kleine witte vlekjes op de vacht voor, die niet groter zijn dan het topje van een vinger. De blauwe Australian cattle dog vertoont ook tankleurige aftekeningen op de poten, de borst en het hoofd.
Sommige Australian cattle dogs dragen een zogenaamde “Bentley star”. Een Bentley star is een witte aftekening op het voorhoofd van de hond, gevormd door een groepje witte haren. Deze groep witte haren kan beperkt zijn tot slechts enkele haartjes, maar kan ook een grote witte vlek vormen. Volgens een legende wijst de aanwezigheid van een Bentley star erop dat de hond een afstammeling is van een legendarische hond van Tom Bentley. Deze gerenommeerde hond moet gezegend zijn geweest met uitstekende kwaliteiten en werd daarom veelvuldig ingezet als dekreu. Naast een witte bles op het voorhoofd is ook een zwarte vlek ter hoogte van de staartwortel bewijs dat er bloed van Bentley’s hond door de aderen stroomt.
KARAKTER
Laten we voor de omschrijving van het gedrag van de Australian cattle dog maar een kop koffie nemen en er even bij gaan zitten. Dit onderwerp behoeft namelijk wat uitleg. Al te vaak wordt beweerd dat de Australian cattle dog een agressieve, dominante, overdreven waakse, blafgrage, ongehoorzame en onhandelbare hond is. Voordat je dit hondenras afschrijft, wil ik zijn gedrag graag even vanuit het perspectief van de hond zelf belichten. Elke reactie van deze intelligente hond, gewenst of ongewenst, is namelijk perfect verklaarbaar.Alles gaat terug naar het oorspronkelijke doel waarvoor dit hondenras op de wereld is gezet: zelfstandig vee hoeden op uitgestrekte landschappen in extreme weersomstandigheden.
De “dominantie” die sommige mensen in dit hondenras zien, is eigenlijk niet meer dan een overvloed aan moed en zelfverzekerdheid die deze hond nodig had om reusachtige stieren de baas te kunnen. De ongehoorzaamheid die wordt gelinkt aan de Australian cattle dog spruit op zijn beurt dan weer voort uit zijn aangeleerde zelfstandigheid die nu en dan de bovenhand neemt. Vroeger moest hij de klus ook alleen klaren op het land. Waarom zou hij vandaag dan jouw commando’s nodig hebben? Het (probleem?-)gedrag van de Australian cattle dog bestaat met andere woorden uit voorgeprogrammeerde handelingen die wij als mensen in zijn hoofd hebben gestopt toen we deze superhond wilden creëren. Wat harteloos van ons, als we hem vandaag hiervoor af zouden straffen.
OPVOEDING
Begrijpen waar het moeilijkere gedrag van de Australian cattle dog vandaan komt, is één ding. Ermee omgaan en het in goede banen leiden is echter iets heel anders. Daar ligt een grote taak voor het baasje. Het kan niet genoeg benadrukt worden hoe belangrijk een goede opvoeding van de Australian cattle dog is. Hoewel zijn zogezegde dominantie en ongehoorzaamheid in zijn oorspronkelijke doel en geschiedenis moeten worden geplaatst, kunnen de grenzen soms vaag worden. Wanneer de Australian cattle dog werkelijk probleemgedrag vertoont, zijn dat meestal negatieve uitvergrotingen van zijn raseigen kenmerken. Dat dit ras moed en zelfstandigheid toont, is typisch en dus vrijwel onvermijdbaar. Maar wanneer deze gedragingen overdreven worden, kan dit tot problemen leiden. Waar ligt bijvoorbeeld de grens tussen moed en agressie? Als baasje moet je het gedrag van je Australian cattle dog altijd goed observeren. Als hij dreigt een grens te overschrijden, moet je meteen kordaat optreden.
De Australian cattle dog heeft een echte leider nodig. Krijgt hij geen leiding, dan neemt hij die zelf op en staat hij niet meer open voor bevelen van anderen. De opvoeding dient een consequente, maar respectvolle ondertoon te hebben. Probeer je hem met harde hand op te voeden, dan zal de Australian cattle dog je wantrouwen en zich volledig afsluiten.
Australian cattle dogs zijn ideale kandidaten om mee te doen aan agility, frisbee en flyball. Ze houden erg van dit soort actieve sporten.
GEZONDHEID EN VERZORGING
De Australian cattle dog is drager van het piebald-gen. Dit gen zorgt ervoor dat bepaalde pigmentcellen onderdrukt worden, waardoor de vacht op sommige plaatsen wit kleurt. Naar alle waarschijnlijkheid komt het door de inkruising van de dalmatiër dat de Australian cattle dog dit gen draagt. Naast een witte vachtkleur, kan het gen helaas ook doofheid veroorzaken. Niet alle dragers van het piebald-gen worden per definitie doof, maar ze lopen wel een verhoogd risico. Een goede, erkende fokker zal nooit fokken met één- of tweezijdig dove honden.
Het gedeelte van de hersenen dat instaat voor de coördinatie en de controle van alle bewegingen, wordt het cerebellum genoemd. Cerebellar abiotrophy is een aandoening waarbij de cellen in dit zogenaamde coördinatiecentrum vrij kort na de geboorte verslechteren. Het gevolg is dat de hond problemen krijgt met zijn coördinatie. Dat uit zich in een gebrek aan balans, het wijd uit elkaar zetten van de poten of een stijve. Na verloop van tijd zal de hond geen trappen meer kunnen lopen of zonder hulp kunnen staan. Wanneer ook andere delen van de hersenen aangetast worden, kunnen er meer problemen optreden zoals agressie, verwardheid of een gebrek aan zindelijkheid. Helaas is de aandoening niet te genezen. Gelukkig komt cerebellar abiotrophy vrij weinig voor bij de Australian cattle dog, omdat het verboden is te fokken met honden die eraan lijden. Kies daarom steeds voor een erkende fokker, wil je geen “hond” in een zak kopen.
LEVEN MET EEN AUSTRALIAN CATTLE DOG
Dat de Australian cattle dog een gemakkelijke hond is, zul je mij nooit horen zeggen. Als beginnershond zou ik hem zeker niet aanraden. Om dit eigenzinnige hondenras in huis te halen, is op z’n minst een beetje hondenervaring vereist. Je moet accepteren dat deze Australiër een sterk karakter heeft dat je nooit zult kunnen veranderen. En eigenlijk moet je dat zelfs ook helemaal niet willen. Het geheim zit erin om zijn “vervelende” gedragingen te zien als kwaliteiten. Je moet hem eren en van hem houden voor wie en wat hij is. En dat is een trouwe, intelligente, volhardende en beresterke hond vol energie. Hij heeft een uitzonderlijke wilskracht, verbluffend doorzettingsvermogen en uitstekende waakcapaciteiten, verpakt in een compact maar onuitputtelijk en veerkrachtig lichaam. Een superhond dus. Net zoals we wilden.
