Foto: © Shutterstock
Als hondenbaasje heb je vast al eens gehoord dat honden geen rauw varkensvlees mogen eten. Maar, waarom was dat ook alweer? En moet je in paniek schieten wanneer je hond een rauwe kotelet van de barbecue pikt? We vragen het aan dierenarts Kiki Vleeschouwers.
Het risico van rauw varkensvlees voederen heeft alles te maken met de ziekte van Aujeszky, een zeer besmettelijk herpesvirus dat alle varkensachtigen kan treffen. Tot begin 2009 werden in ons land varkens daar preventief tegen ingeënt.
Bij zeer jonge biggen verloopt deze ziekte vrijwel altijd fataal, terwijl de meeste volwassen varkens het virus overleven. Eenmaal een varken besmet is, blijft het levenslang drager van het virus. Op elk moment in zijn leven kan het dit virus opnieuw gaan uitscheiden en zo andere dieren besmetten. Voor de mens is er nooit een dreiging geweest. Wij kunnen het virus niet oplopen. Maar voor andere dieren, met name honden en katten, is de ziekte van Aujeszky wél besmettelijk.
Terug actueel
De inspanningen om Aujeszky uit de veeteelt te weren, wierpen hun vruchten af. Sinds 2011 is er in onze varkensstapel geen enkele besmetting meer geweest. Toch is enige voorzichtigheid nog altijd geboden… ‘De ziekte van Aujeszky is immers terug actueler geworden’, weet Kiki Vleeschouwers, dierenarts bij Dierenartsencentrum De Merode in Berchem. ‘Waar het virus nu behoorlijk huishoudt, is bij in het wild levende everzwijnen. Als je een hond of kat hebt, is het belangrijk om je daar bewust van te zijn’, vertelt dierenarts Kiki.
De afgelopen jaren zijn namelijk enkele jachthonden in Wallonië en in Duitsland gestorven nadat ze contact hadden met besmette everzwijnen. ‘Everzwijnen zie je tegenwoordig niet alleen in bossen. Deze dieren trekken ook naar landbouwgebieden om er de gewassen op te eten.’
In regio’s waar everzwijnen voorkomen, is verhoogde oplettendheid aangewezen.
‘Knaagdieren die in de buurt van een besmet everzwijn lopen, kunnen het virus oplopen. Als een kat zo’n knaagdier opeet, kan de kat besmet raken. Bij honden kan dat in principe ook gebeuren, al zullen zij niet zo snel muizen of ratten opeten.’
‘Tegenwoordig zijn het vooral everzwijnen die de ziekte verspreiden’
Rauw vlees
De voornaamste manier waarop honden en katten de ziekte van Aujeszky oplopen, is door het eten van besmet vlees. ‘Tegenwoordig hoef je minder schrik van varkensvlees te hebben, maar is vooral everzwijnvlees de grote boosdoener, iets wat steeds vaker wordt gegeten’, verklaart Kiki. ‘Meestal worden niet de mooiste stukjes vlees aan de hond gegeven, maar wel het zogenaamde slachtafval, bijvoorbeeld strottenhoofdjes en dergelijke. En laat dat nu net het gevaarlijkste vlees zijn om het virus door te geven. Tegenwoordig bestaat ook de tendens om honden rauw vlees te geven, wat eveneens niet zonder gevaar is. Voorkomen dat je hond via zijn voeding Aujeszky oploopt, is heel simpel. Door het vlees goed te verhitten, vernietig je het virus. Eens een hond of kat besmet raakt, zal het dier sterven. Bij honden en katten verloopt Aujeszky altijd honderd procent lethaal en er bestaat geen behandeling.’
Pseudorabiës
Doordat de symptomen van Aujeszky sterk lijken op die van rabiës, wordt de ziekte ook wel pseudorabiës genoemd. ‘Wat we standaard zien bij besmette honden en katten zijn gedragsveranderingen’, vertelt Kiki. ‘Daarnaast gaan ze overmatig kwijlen, hebben ze veel jeuk – vooral rond de kop en de hals – en proberen ze te drinken, maar dat lukt niet meer. Katten kunnen ook bijzonder vreemd gaan miauwen. Allemaal symptomen die we ook bij hondsdolheid zien. Honden en katten zijn de zogenaamde “eindgastheren”. Ze kunnen de ziekte niet doorgeven aan soortgenoten. Je hond kan dus geen andere dieren besmetten. De ziekte van Aujesky loopt altijd fataal af binnen de twee à drie dagen na besmetting.’
Risico uitsluiten
Dierenarts Kiki werd in haar praktijk zelf ook al geconfronteerd met de ziekte. ‘Niet bij een hond, maar wel bij drie katten van hetzelfde gezin’, vertelt ze. ‘Ze waren gevoed geweest met rauwe varkenstongetjes, waar nog een deel van de amandelen aanhingen. Alle drie de katten zijn eraan overleden.’
Toch hoef je na het lezen van dit artikel niet meteen te panikeren als je hond aan de haal gaat met een rauwe plak spek. ‘De kans op besmetting door het eten van rauw varkensvlees is zeer klein geworden’, verklaart Kikki. ‘Toch raad ik aan om enkel varkensvlees enkel te geven als het goed doorbakken of gekookt is om het risico uit te sluiten.’
Everzwijnvlees is een ander paar mouwen. Daarbij is het risico wel zeer reëel. ‘Waar vroeger varkensvlees het grote gevaar was, is dat nu vooral everzwijnvlees.’ Iets waar elk hondenbaasje zich bewust van moet zijn.
TEKST: Evi Maveau
