Bij het ontdekken van een knobbeltje onder de huid van onze geliefde viervoeter, gaan bij veel hondenbezitters direct de alarmbellen af. Gelukkig hoeft deze ontdekking niet perse een reden tot ernstige bezorgdheid te zijn, zeker niet als het een vetbult is. Hoe dan ook adviseert dierenarts Kiki Vleeschouwers om elke bult te laten onderzoeken.
WOEF: Wat is een vetbult precies?
KIKI VLEESCHOUWERS: ‘Een lipoom of vetbult ontwikkelt zich door een tumorachtig proces, vergelijkbaar met de vorming van kanker. Gelukkig betreft het hier een goedaardige groei die ontstaat door een ongecontroleerde toename van vetcellen. Het precieze mechanisme achter dit proces is niet volledig duidelijk. Wat we wel weten, is dat er op een bepaald moment een verandering optreedt in het genetische patroon, wat leidt tot de start van deze ongecontroleerde groei. Die komt tot stand doordat de telomeren, de “beschermdopjes” die bij de celdeling aan het einde van chromosomen ontstaan, het laten afweten. Tegelijkertijd nemen de individuele vetcellen in omvang toe. Deze combinatie van factoren resulteert in de vorming van vetbulten, die kunnen voorkomen op elk deel van het lichaam waar vetweefsel aanwezig is. Vetbulten manifesteren zich als gladde, ronde knobbels onder de huid, meestal met een zachte textuur. Ze kunnen klein blijven, maar ook aanzienlijk groter worden, variërend in diameter van één tot wel dertig centimeter.‘
WOEF: Vanaf welke leeftijd beginnen honden vetbulten te krijgen?
KIKI: ‘Net als bij de ontwikkeling van kanker, zijn het vooral oudere of seniorhonden die last krijgen van vetbulten, hoewel er ook rassen zijn die op jongere leeftijd lipomen kunnen ontwikkelen. Zo kunnen labradors, dobermanns, boxers en weimaraners bijvoorbeeld op de leeftijd van vier à vijf jaar vetbulten krijgen, terwijl dit bij andere rassen meestal rond de leeftijd van tien jaar gebeurt. Deze vetbulten ontstaan vaak op plaatsen waar er sprake is van meer druk, zoals op het borstbeen of op andere plekken waar wrijving kan optreden. Maar in principe kan een hond op elk deel van zijn lichaam lipomen ontwikkelen, omdat vetcellen zich door het hele lichaam bevinden. Het is dan ook niet ongewoon dat een hond meerdere vetbulten tegelijk heeft. Omdat deze bultjes over het algemeen geen bedreiging vormen voor de gezondheid van de hond, zullen we ze niet snel verwijderen.’ (Tekst gaat verder onder foto.)
Operatie
WOEF: Zijn er situaties waarin het toch aangewezen is om vetbulten te verwijderen?
KIKI: ‘Als de bulten het welzijn van de hond beïnvloeden, kan het nodig zijn om ze operatief te laten verwijderen. Dit is het geval voor lipomen die zich op pijnlijke plekken bevinden, voor exemplaren die abnormaal groot zijn en bijvoorbeeld de bewegingsvrijheid kunnen belemmeren, of voor bulten die als storend worden ervaren op esthetisch vlak.’
WOEF: Is een vetbult laten verwijderen een zware ingreep?
KIKI: ‘Het verwijderen van een vetbult valt zeker niet onder de noemer van zware chirurgie. Een kleine bult wegnemen is uiteraard gemakkelijker dan het verwijderen van een grote. Bij een kleinere bult is er minder huidweefsel rondom de bult nodig om weg te nemen, wat resulteert in minder ongemak na de ingreep. Wel is het noodzakelijk om de hond volledig onder narcose te brengen. Lokale verdoving is niet voldoende, omdat het dier tijdens de ingreep stil moet blijven liggen. Er moet tijdens zo’n ingreep ook voldoende weefsel kunnen weggenomen worden. Voordat we besluiten om een vetbult operatief te verwijderen, moeten verschillende overwegingen worden gemaakt. De leeftijd van de hond speelt natuurlijk een rol, zelfs als de operatie over het algemeen niet al te zwaar is. Daarnaast kijken we naar andere mogelijke gezondheidsproblemen die van invloed kunnen zijn.’
Opvolging
WOEF: Moet je elke bult bij de dierenarts laten controleren?
KIKI: ‘Ja, het is absoluut aan te raden om elke bult te laten controleren om er zeker van te zijn dat het een vetbult is. Een vetbult is visueel niet te onderscheiden van andere types bulten die zich in of onder de huid kunnen vormen. Het kost weinig moeite om te bepalen of de bult bij de hond een vetbult of een tumor is. De dierenarts kan een naald in de bult steken om enkele cellen af te nemen. Door middel van microscopisch onderzoek kan dan snel worden vastgesteld of het om vetcellen gaat of om iets anders. Op deze manier kun je ook direct uitsluiten dat het om een mastceltumor gaat, een van de meest voorkomende en kwaadaardige huidtumoren. Net als vetbulten komen mastceltumoren voornamelijk voor bij oudere honden, met een verhoogde gevoeligheid bij rassen zoals labradors, boxers, staffords, beagles, mopshonden en anderen. In het ergste geval kan een dergelijke tumor zich snel verspreiden en kanker uitzaaien naar verschillende delen van het lichaam. Dit benadrukt nog eens het belang om elke bult bij voorkeur zo snel mogelijk te laten controleren.’
WOEF: Kan je vetbulten voorkomen?
KIKI: ‘Nee, dat is niet mogelijk. Op dit moment zijn er ook geen concrete bewijzen dat specifieke voeding bijvoorbeeld de vorming van vetbulten kan bevorderen. Wat wel bekend is, is dat overgewicht een rol speelt. Honden met overgewicht hebben over het algemeen grotere vetcellen, waardoor ze meer vatbaar zijn voor de ontwikkeling van vetbulten. Daarom is het essentieel om de hond in goede conditie te houden, ook om te voorkomen dat vetbulten zich ontwikkelen.’
Tekst: Annick Hus
