Wanneer het woord castratie valt, denken we meestal aan reuen die hun “edele delen” kwijtspelen. Maar ook teven worden gecastreerd wanneer hun eierstokken worden verwijderd. Wat zijn de voor- en nadelen van zo’n ingreep en kan een castratie gedragsproblemen oplossen? Dierenarts Kiki Vleeschouwers heeft alle antwoorden klaar.
Redenen
WOEF: Wanneer is castratie bij een reu aangewezen?
KIKI VLEESCHOUWERS: ‘Er zijn verschillende lichamelijke redenen om een reu te laten castreren. Een voorbeeld daarvan is prostaathyperplasie: een vergrote prostaat. Deze aandoening komt zowel bij jonge als oudere honden voor en heeft een impact op de hormoonhuishouding. Er bestaat medicatie om prostaathyperplasie te behandelen, maar een langdurige inname kan bijwerkingen geven. In dat geval kan castratie een oplossing bieden. Castratie kan ook mogelijk tumoren in de geslachtsorganen en rond de aarsstreek voorkomen of afremmen. Zulke gezwellen zijn hormonaal gevoelig, waardoor castratie een invloed kan hebben. Castratie kan voorhuidproblemen voorkomen. Elke intacte reu produceert voorhuidvocht: een kleverige, melkachtige substantie, die bij hormonaal actievere reuen problemen kan geven. Op zich is een hoge productie van voorhuidvocht niet dramatisch, tenzij de hond heel hygiënisch is en veel begint te likken. Hierdoor komen er mondbacteriën onder de voorhuid terecht, waardoor er een ontsteking kan optreden. Is dat het geval, dan zal het melkkleurige vocht geleidelijk aan een groene smurrie worden. Een voorhuidontsteking is makkelijk te behandelen met spoelwater, al is in zeldzame gevallen ook antibiotica aangewezen. Heeft de hond te vaak last van zo’n voorhuidontsteking, dan is castratie aangewezen.’
‘Veel hondenbaasjes laten hun reu castreren in de hoop dat hij rustiger wordt. In veel gevallen is dit ook zo. Toch is castratie geen oplossing voor alle gedragsproblemen. Voor honden die weglopen, uitvallen of ander ongewenst gedrag vertonen, biedt castratie geen magische oplossing. Sommige honden hebben er wel degelijk baat bij, maar garanties zijn er niet. Om na te gaan of een castratie het gedrag positief beïnvloedt, stellen we steeds voor om eerst een chemische castratie te doen. Heeft dit het gewenste effect, dan kunnen we eventueel overgaan tot een chirurgische castratie.’
‘Castratie is geen magische oplossing voor alle gedragsproblemen’
WOEF: Is een chemische castratie ook een oplossing op lange termijn, bijvoorbeeld als vervanging van een chirurgische castratie?
KIKI: ‘Het wegnemen van de testikels bij de reu blijft een groter taboe dan de eierstokken verwijderen bij een teef. Dat merk ik ook nog steeds in mijn praktijk. Toch is het niet aan te raden om chemische castratie te lang aan te houden, want dan gaan er mettertijd problemen ontstaan. In dit geval is het een kwestie van de eigen gevoelens tegenover castratie opzij te zetten en het welzijn van de hond voorop te stellen.
Castratie vs. sterilisatie
WOEF: Heeft een castratie nadelen?
KIKI: ‘Gecastreerde reuen hebben de neiging om te verdikken. Daarom is het zeker aan te raden om de hond regelmatig op de weegschaal te zetten en op de voeding te letten. Eigenaars zien het meestal niet zo snel wanneer hun dier aankomt, omdat ze er elke dag mee opstaan. Daarom vraag ik aan mijn patiënten om zeker in het begin eens in de maand de hond op de weegschaal te zetten. Ook de vachtstructuur en het temperament van de hond kunnen veranderen. Honden kunnen anders gaan reageren naar soortgenoten. Ik denk dan vooral aan de speelkameraadjes op de hondenweide. Dat is op zich geen drama, maar wel iets waarvan de eigenaar zich bewust moet zijn. En raar maar waar: prostaattumoren komen vaker voor bij gecastreerde reuen.’
WOEF: We spreken vaak over “sterilisatie” bij een teef, maar eigenlijk is die term niet correct.
KIKI: ‘Inderdaad. Mensen hebben het vaak over steriliseren, maar meestal wordt een teef ook gecastreerd. Bij een castratie worden de eierstokken weggehaald. Steriliseren betekent dat de eileiders afgebonden worden, maar dat voorkomt alleen dat teven zich nog kunnen voortplanten. Hetzelfde geldt voor de reu, die ook gesteriliseerd kan worden. Maar dat voorkomt niet de problematieken waarom je een hond zou castreren. Wij doen amper nog sterilisaties, maar dus vooral castraties.’
WOEF: Rond welke leeftijd laat je een reu of teef best castreren?
KIKI: ‘We raden aan om niet te snel over te gaan tot een ingreep, omdat de hormonen bij een opgroeiende hond nog andere functies hebben dan de reproductie. Voor een teef geldt de gouden regel dat castreren aangewezen is na de eerste loopsheid en voor de vierde loopsheid om hormonaal gerelateerde aandoeningen te voorkomen. Bij reuen is het tijdstip van castratie afhankelijk van het ras. Chihuahua’s zijn op een leeftijd van zeven maanden al volwassen, terwijl grotere rassen als Duitse doggen dat pas zijn op anderhalf jaar.’ (Tekst gaat verder onder foto.)
Aangeraden?
WOEF: We hadden het al over de voor- en nadelen van castratie bij de reu. Hoe zit dat bij de teef?
KIKI: ‘Net als bij reuen kan de vachtstructuur veranderen en het gewicht toenemen. Op latere leeftijd kunnen gecastreerde teven ook meer last krijgen van incontinentie. Maar dit alles weegt niet op tegen de voordelen die de teef zal ervaren. Ze zal minder kans hebben op het ontwikkelen van borstkanker, terwijl kanker in de baarmoeder uitgesloten wordt. Gecastreerde teven zijn ook minder vatbaar voor diabetes. Ook voor de eigenaar is het net iets aangenamer wandelen. Een niet-gecastreerde teef wordt om de zes maanden loops en wordt dan een drietal weken lang gestalkt door alle reuen in de buurt.
Wat sommige mensen ook niet beseffen is dat teven hun hele leven lang loops zijn en dat reuen ook op hun oude dag nog nakomelingen kunnen verwekken… Ook teven die last hebben van schijndracht kunnen baat hebben bij een castratie. Zo voorkom je niet alleen dat ze opnieuw schijnzwanger worden, maar ook dat de kans op melkklierkanker afneemt.’
WOEF: Is een castratie bij reuen en teven aangeraden?
KIKI: ‘Hoewel het toch een behoorlijke investering is – je bent al snel enkele honderden euro’s kwijt – is castratie in veel gevallen het overwegen waard. Je voorkomt er gewoon heel veel ellende mee op latere leeftijd. Een hond behandelen voor kanker of suikerziekte is niet alleen kostelijker, maar vraagt van de eigenaar ook om een intensievere opvolging.
Dat is ook de reden waarom verschillende huisdierverzekeringen voor honden een compensatie voor castratie bieden. Deze verzekeringsmaatschappijen moedigen eigenaars aan om dit te doen, omdat zij ook beseffen dat de kosten op latere leeftijd anders flink kunnen oplopen. Kortom, je kunt de kwaliteit van een hondenleven aanzienlijk verbeteren, omdat je erger voorkomt.’
Tekst: Annick Hus
Foto’s: Shutterstock
