EM – Foto’s: Vincent D’Hondt – Pigeon Gris
Of je nu een pup, volwassen hond of senior hebt, bewegen is belangrijk. Hondenfysiotherapeut Sara Coeckelberghs bracht een boek uit met laagdrempelige “fitnessoefeningen” om je hond fit en gezond te houden. We praten met haar over beweging, sport en nog veel meer!
WOEF: Wat overtuigde je om dit boek te schrijven?
SARA COECKELBERGHS: ‘In de praktijk werd het voor mij duidelijk dat je met een paar simpele oefeningen heel veel kan bereiken en zelfs gezondheidsproblemen kan vermijden. Ik kreeg ook vaak de vraag hoeveel pups mogen bewegen en welke oefeningen ze mogen doen. Dat inspireerde me om een boek te schrijven met oefeningen voor honden van alle leeftijden.’
WOEF: Voor wie is het boek?
SARA: ‘Voor iedereen met een gezelschapshond. In het boek staan laagdrempelige oefeningen die je thuis kan doen en waar je weinig materiaal voor nodig hebt. Je kan de oefeningen zeker ook doen met een sporthond, maar het zijn makkelijke basisoefeningen. Voor een sporthond kunnen specifiekere oefeningen ook nuttig zijn.
WOEF: Waarom is voldoende beweging belangrijk voor honden?
SARA: ‘Om gezond te blijven. Door te bewegen verlaag je de kans op hart- en vaatziekten, kanker en obesitas. Overgewicht verkort het leven van een hond met gemiddeld 2,5 jaar. Als je een gezond gewicht voor je hond nastreeft, heb je je hond dus langer bij je. Alleen dat al zou een goede motivatie moeten zijn om je hond voldoende te laten bewegen.’ (Tekst gaat verder onder foto.)
Sporten en rusten
WOEF: En waarom zou je bewegingsoefeningen met je hond doen?
SARA: ‘Tijdens het oefenen gaan we de hond steeds belonen. En door op een leuke manier met je pup bezig te zijn, creëer je een goede band. De oefeningen zorgen er ook voor dat een pup meer lichaamsbesef krijgt. Bij volwassen honden zijn de oefeningen eerder toegespitst op kracht en balans. Door kracht- en stabilisatie-oefeningen zijn honden beter gewapend tegen blessures, zoals een spierverrekking of – in het ergste geval – een gescheurde kruisband. Stretchoefeningen zijn dan weer goed om je hond op te warmen vooraleer je met een balletje of een frisbee gaat gooien. Voor oudere honden zijn de oefeningen erop gericht om de flexibiliteit en de mobiliteit te behouden. Bij senioren is het belangrijk om de achterhand sterk te houden, zodat ze makkelijk kunnen opstaan uit hun mand en nog zelfstandig naar het toilet kunnen gaan. Ook op cognitief vlak worden ze zo opnieuw geprikkeld. Wat de leeftijd van je hond ook is, door samen oefeningen te doen, zal jullie band versterken.’
WOEF: Klopt het dat voldoende rusten even belangrijk is als voldoende bewegen?SARA: ‘Ja, er moet een mooi evenwicht zijn. Tijdens het rusten, herstelt het lichaam. Als er niet voldoende rust is, kunnen er overbelastingsletsels optreden. Wie sport met z’n hond raad ik aan om minstens twee “rustdagen” per week in te plannen.’
WOEF: Bestaat er zoiets als te veel beweging?
SARA: ‘Ja, zeker bij pups moet je daarmee opletten. Maar ook bij volwassen honden dien je alle sportieve activiteiten stelselmatig op te bouwen. Je kan dus niet zomaar met een ongetrainde hond een marathon lopen.’
WOEF: Is elke hondensport gezond?
SARA: ‘Dat hangt vooral af van de lichaamsbouw van je hond. Met een Engelse buldog agility doen, lijkt me geen goed idee. Het komt erop aan om te kijken welke sport er bij je hond past én wat hij leuk vindt.’ (Tekst gaat verder onder foto.)
Puppypret
WOEF: In je boek breng je veilige fitnessoefeningen voor pups naargelang hun leeftijd. Maar hoe zit het nu eigenlijk met de vijfminutenregel voor pups?
SARA: ‘De vijfminutenregel stelt dat een pup per maand dat hij oud is vijf minuten extra mag wandelen. Een pup van twee maanden oud mag volgens die regel wandelingen van maximum tien minuten maken. Maar daar bestaat geen wetenschappelijke basis voor. Ik denk dat de vijfminutenregel ooit in het leven is geroepen om te enthousiaste puppy-
eigenaars in te tomen. Als je die regel heel strikt volgt, bestaat het risico dat je pup te weinig beweegt. Ik ben er dus voorstander van om pups zoveel mogelijk bewegings-vrijheid te geven, maar op een veilige manier.’
WOEF: Wat raad je af voor een pup?
SARA: ‘Explosieve bewegingen kan je best vermijden. Daarom zou ik nog niet te veel met balletjes of frisbees gooien. Uitschuiven op een gladde vloer is ook niet goed. Dat kan je voorkomen met een antislipondergrond. Een pup kan je best enkel laten spelen met honden van ongeveer dezelfde grootte of een hele rustige volwassen hond. Repetitieve bewegingen raad ik ook af. Als je pup naast je wandelt, let er dan op dat hij bijvoorbeeld niet de hele tijd in draf loopt en pas je stapsnelheid aan. Als je pup eens wil galopperen, kan je er gerust eens een meter of tien mee lopen, maar het is niet de bedoeling dat je er al mee gaat joggen.’
WOEF: En hoe zit het met trappenlopen?
SARA: ‘Voor de leeftijd van drie maanden zou ik dat zeker niet doen. Daarna kan je af en toe al eens een trap oefenen, bijvoorbeeld een brede buitentrap. Als je pup groot genoeg is tenminste! Met pakweg een chihuahuapup zou ik nog iets langer wachten. Als zo’n kleine pup van een trede moet gaan die even groot is als zichzelf, is dat alsof een Duitse herdershond van een tafel zou springen…’
WOEF: Als je een pup wil voorbereiden op een sportcarrière, zijn de oefeningen uit je boek dan een goede basis om mee te starten?
SARA: ‘Ja, dat denk ik wel. De oefeningen zijn gericht op het lichaamsbewustzijn en er zitten ook al wat basis-balansoefeningen tussen om aan de stabiliteit te werken. Daarnaast kan je met zo’n pup ook nog sportspecifieke trainingen volgen. Dit kan bij een honden-fysiotherapeut, maar meestal wordt dit ook aangeboden bij sportverenigingen.
Neem bijvoorbeeld agility: deze sport wordt pas aangeraden vanaf 1 à 1,5 jaar, maar daarvoor kan een pup al een cursus pré-agility volgen. De pup maakt dan al kennis met een agilityterrein en de hindernissen, maar er worden nog geen sprongen of korte bochten gemaakt.’ (Tekst gaat verder onder foto.)
Sportieve senioren
WOEF: Ook oudere honden komen uitgebreid aan bod in je boek. Kan je met een oudere hond nog sporten?
SARA: ‘Jazeker, maar misschien op een aangepaste manier, afhankelijk waar hij last van heeft. Hoe ouder een hond wordt, hoe meer gezondheidsproblemen er op de loer liggen. Maar met een senior kan je ook nog hele fijne oefeningen doen, waardoor hij in vorm blijft en zichzelf langer gaat kunnen blijven behelpen.’
WOEF: Hoe merk je dat de tijd is aangebroken om een oudere sporthond “met pensioen” te laten gaan?
SARA: ‘Geen sprongen meer willen nemen, achterblijven of niet meer enthousiast worden, zijn milde aanwijzingen. Als je senior begint te manken of stijf uit zijn mand komt, spreken we al over alarmtekens. Afhankelijk van het ras zou ik honden boven de 8 à 9 jaar niet meer intensief laten sporten, maar eerder recreatief. Je kan het bewegingsapparaat van een oudere hond ook regelmatig laten nakijken door een fysiotherapeut, dan weet je of alles nog in orde is.’
WOEF: In je boek raad je aan om minstens drie keer per week gedurende een vijftal minuten stretchoefeningen te doen met een seniorhond. Waarom?
SARA: ‘Bij seniorhonden zien we vaak een verandering in hun houding doordat bepaalde spieren verkorten en andere spieren verslappen. Bepaalde spieren van de heupen worden korter waardoor de hond meer op zijn voorhand gaat steunen en minder op zijn achterhand. Bijgevolg worden de spieren van de billen minder sterk en zal het dier moeilijker uit zijn mand opstaan en op de sukkel raken. Daardoor zal de hond minder wandelen en verzwakken de spieren nog meer. Een vicieuze cirkel dus. Maar door de spieren die verkorten te stretchen en de spieren die verslappen met oefeningen te verstevigen, wordt dat voorkomen en blijft het lichaam in balans.’
Kinesist voor honden
WOEF: Blessures bij honden ontstaan niet alleen tijdens het sporten, maar kunnen ook tijdens het wandelen ontstaan, bijvoorbeeld door het foutief gebruik van een halsband of harnas.
SARA: ‘Ik ben geen voorstander van de halsband. In de hals zitten verschillende kwetsbare structuren, zoals de schildklier, de luchtpijp, het strottenhoofd en belangrijke bloedvaten. Als een hond (plots) trekt, kan een van die structuren beschadigd raken. Als hondenfysiotherapeut raad ik een harnas aan, eentje met een Y-vorm. Een harnas met een borstband – een horizontale band aan de schouders – zou ik niet gebruiken. Zo’n borstband belemmert de soepele beweging van de schouders. Bovendien kan de borstband knellen op de pezen en ligamenten van de schouder. En er zijn al zoveel honden met schouder-instabiliteit en peesontstekingen ter hoogte van het schoudergewricht…’
WOEF: Je bent een hondenfysiotherapeut, een kinesist voor honden dus. Wat voor patiënten krijg je voornamelijk over de vloer?
SARA: ‘Ik zie de zogenaamde ortho-pedische patiënten: honden met gewrichts-, spier- en peesproblemen. Daarnaast behandel ik ook neurologische patiënten: honden met verlammingen, bijvoorbeeld na een hernia. En de meerderheid van mijn patiënten zijn seniorhondjes. Soms komen er ook sporthonden langs voor een preventieve check-up.’
WOEF: Is je beroep de laatste jaren meer bekend geraakt?
SARA: ‘Ik vind van wel. Vroeger ging men ervan uit dat een hond wel vanzelf zou herstellen na een knie-operatie, maar nu verwijzen dierenartsen honden achteraf door naar een fysiotherapeut voor de revalidatie. En waar bijvoorbeeld honden met nekpijn vroeger vaak standaard ontstekingsremmende pijnstillers kregen voorgeschreven, worden ze nu eerder naar de kiné gestuurd.’
WOEF: Wat vind je het mooiste aan je job?
SARA: ‘Honden zijn zo puur, ze zijn goudeerlijk. Ik krijg veel liefde en vriendschap van mijn patiëntjes. Een hond zien evolueren en een verschil kunnen maken in zijn levenskwaliteit en autonomie is heel bijzonder. Als ik een berichtje krijg over een seniorhond die niet uit de voeten kon en plots op de tuintafel zit of wanneer ik een verlamd hondje na enkele behandelingen zelfstandig de praktijk zie binnenwandelen, dan maakt mijn hart een sprongetje.’
Hou je hond fit en gezond
Gezonde, fitte en gelukkige viervoeters, dat is het doel!
Bewegen is belangrijk in alle levensfases, ook voor honden. Maar net als bij mensen moet je oefeningen correct uitvoeren om blessures te vermijden en kunnen deze soms door eenvoudige, leuke oefeningen verholpen worden. In Hou je hond fit en gezond deelt hondenfysiotherapeute Sara Coeckelberghs al haar sinds jaren opgebouwde praktijkkennis.
Alle oefeningen worden geïllustreerd met duidelijke stap-voor-stapfoto’s. Daarnaast krijg je voedingsadviezen en nuttige tips van experts, zodat je viervoeter blij en fit door het leven kan gaan.
Hou je hond fit en gezond – Sara Coeckelberghs – Standaard Uitgeverij – 202 pagina’s
